Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerle Çalışan Eğitimcilerin Uygulamalı Davranış Analizine Yönelik Algıları

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerle Çalışan Eğitimcilerin Uygulamalı Davranış Analizine Yönelik Algıları

The perceptions of Educators of Children with Autism Spectrum Disorders toward Applied Behavior Analysis

Doç. Dr. Yeşim GÜLEÇ-ASLAN

ÖZET
Olumlu etkileri bilimsel araştırmalarca ortaya konmuş olan bilimsel dayanaklı uygulamalar sonucunda, otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanılı bireylerin becerilerinde gelişmeler sağlanabilmektedir. Bilimsel dayanaklı uygulamaların pek çoğu ise uygulamalı davranış analizine (UDA) dayalıdır. Eğitimcilerin UDA alanında mesleki yeterliklerinin olması, UDA’ya dayalı yöntemlerle yürütülen eğitimlerin sonuçlarının olumlu olmasında önemli bir etmendir. Eğitimcilerin UDA’ya ilişkin yaşantılarının özellikle nitel araştırmalarla incelenmesi, bu eğitimcilerin UDA bağlamındaki var olan durumlarını ortaya koyabilmektedir. Böylece, eğitimcilerin UDA alanındaki ihtiyaçları ve yeterlikleri ile ilgili konularda gerekli önlemler alınabilmektedir. Bu araştırmada, OSB tanılı bireylere UDA’ya dayalı yöntemlerle eğitim sunan eğitimcilerin UDA yaşantıları ve deneyimleri nitel araştırma yöntemiyle incelenmiştir. Fenomenolojik (olgubilimsel) desenle yürütülen araştırmaya katılan 10 eğitimciden mecaz yoluyla veriler toplanıp, betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgulara göre, katılımcılar UDA’yı çeşitli mecazlar bağlamında ifade etmişlerdir ve bu mecazlarını “UDA hedefleri” ve “UDA özellikleri” doğrultusunda betimlemişlerdir. Katılımcıların UDA’ya yönelik algılarının, alanyazında vurgulanan “UDA hedefleri ve özellikleri” ile tutarlı olduğu görülmüştür. Bulgular, ilgili alanyazın doğrultusunda tartışılarak uygulama ve ileri araştırmalar bağlamında öneriler sunulmuştur.

ABSTRACT
Evidence-based practices provides positive progress provides improvement in the skills for a large number of children with autism spectrum disorders (ASD). Many of evidence-based practices are based on applied behavior analysis (ABA). Educators’ having professional competencies in the field of ABA is an important factor to attain positive results from the trainings that employ ABA-based methods. The analysis of educators’ experiences concerning ABA particularly through qualitative studies can reveal the current situation of these educators regarding ABA. In this way, relevant precautions can be taken for educators based on their needs and competencies in the field of ABA. This study examined the ABA experiences of educators that offer ABA-based education to individuals with ASD from a qualitative research perspective. Phenomenological design was used, and the data were collected from 10 educators via metaphors. The results of the descriptive analysis indicate that the participants expressed ABA via various metaphors that can be described under the categories of “ABA objectives” and “ABA characteristics”. The participants’ perceptions of ABA were consistent with the literature highlighting “ABA objectives and characteristics”. The results were discussed based on the related literature, and recommendations were made for practices and future studies.

ANAHTAR KELİMELER: Eğitimci, otizm spektrum bozukluğu, mecaz, nitel araştırma, uygulamalı davranış analizi

KEYWORDS: Applied behavior analysis, autism spectrum disorders, educator, metaphor, qualitative research

DOI : [PDF]