Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri

Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri

Home Literacy Environment and Phonological Awareness Skills in Preschool Children

Prof. Dr. Figen TURAN & Assist. Prof .Dr. Gözde AKOĞLU

ÖZET
Kitap okuma etkinliklerine katılım gibi okuma öncesi etkinlikler, harflerin isimlerini, şekillerini ve seslerini öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Harfleri tanımakla ilgili güçlük yaşayan bireyler gelecekte sözcükleri çözümleme problemi yaşamaktadırlar. Yapılan araştırmada, 5-6 yaş arası normal gelişim gösteren ve dil bozukluğu olan çocukların anne- babalarının erken okuryazarlık deneyimlerine ilişkin bilgi düzeyleri ve çocuklarının mevcut fonolojik farkındalık becerileri ile erken okuryazarlık deneyimleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi, okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş arası dil bozukluğu olan (3’ü kız 7’si erkek toplam 10) ve normal gelişim gösteren (4’ü kız 6’sı erkek toplam 10) toplam 20 çocuktan oluşmaktadır. Örneklemde yer alan çocukların gelişimsel performanslarının belirlenmesinde Ankara Gelişim Tarama Envanterinden yararlanılmış, uyak farkındalığı, sözcük farkındalığı ve sesbirim farkındalığı kategorilerinden oluşan Fonolojik Farkındalık Becerileri Kontrol Listesi kullanılarak bireysel olarak değerlendirilmişlerdir. Ayrıca, ailedeki okuryazarlık deneyimleri hakkında bilgi edinmek amacıyla aile okuryazarlığı soru kâğıdı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, normal gelişim gösteren ve dil bozukluğu olan Türk çocukların fonolojik farkındalık becerileri ve ailede sağlanan erken okuryazarlık deneyimlerinin farklılaştığını, dil bozukluğu olan çocukların ve ailelerinin ilgili beceriler açısından daha düşük performans sergilediğini göstermiştir (p<.05).

ABSTRACT
Participating in activities such as book reading before learning to read makes it easier to learn the letters’ names, shapes, and sounds. Individuals who have difficulty in recognizing letters experience problems in decoding words in the future. This study aims to analyze the differences between the knowledge of early literacy experiences of parents whose children are typically developing (TD) 5-6 year-olds and children who have language impairment (LI), and between children’s existing phonological awareness skills and early literacy experiences. The sample of the study consists of a total of 20 preschoolers aged 5-6 (3 girls and 7 boys with LI, and 4 girls and 6 boys with TD). Ankara Development Screening Inventory was used to determine the developmental performance of children. The children were assessed by using the Phonological Awareness Checklist. Family Literacy Questionnaire is used in order to collect information about the characteristics of home literacy environment. The results from the study reveal that children with TD and children with LI differ in terms of phonological awareness and early literacy experiences within the family. It also reveals that children with LI and their families display lower performance in the related skills (p<.05).

ANAHTAR KELİMELER: Fonolojik farkındalık, okuryazarlık, dil bozukluğu.

KEYWORDS: Phonological awareness, literacy, language impairment.

[PDF]