DEĞERLER, İNANÇLAR VE PROBLEM ALGISININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİ KORUMAYA YÖNELİK KİŞİSEL NORMLARA ETKİSİ*

DEĞERLER, İNANÇLAR VE PROBLEM ALGISININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİ KORUMAYA YÖNELİK KİŞİSEL NORMLARA ETKİSİ*

INFLUENCE OF VALUES, BELIEFS AND PROBLEM PERCEPTION ON PERSONAL NORMS FOR BIODIVERSITY PROTECTION

Öğr. Gör. Dr. Sevilay DERVİŞOĞLU, Prof. Dr. Susanne MENZEL & Prof. Dr. Haluk SORAN

ÖZET
Bu araştırmada biyolojik çeşitliliği korumaya yönelik kişisel normlara değerlerin, inançların ve problem algısının etkisi incelenmiştir. Araştırmada Değer-İnanç-Norm Kuramı temel alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’deki orta öğretim kurumlarında öğrenim gören öğrenciler (N=499) oluşturmuştur. Regresyon analizleri sonucunda değerler içerisinde sadece biyosferik-özgecil bir değer yönelimi olan evrenselciliğin kişisel normlara etki ettiği görülmüştür. İnançlar içerisinde ise biyolojik çeşitliliğin korunmasında yüklenilen sorumluluk ve yetenek algısı biyolojik çeşitliliği korumaya yönelik kişisel normlar üzerinde anlamlı açıklayıcı değişken olarak bulunmuştur. Problem algısı kapsamında, sosyo- ekonomik ve ekolojik problem algısı ile problem reddi kişisel normları etkilemiştir. Bu çalışma biyolojik çeşitliliğe ve bunu korumaya yönelik farklı bakış açıları kazandırma amaçlı, disiplinler arası biyolojik çeşitlilik eğitiminin önemini vurgulamaktadır.

ABSTRACT
The article investigates the influence of values, beliefs and problem perception on personal norms for biodiversity protection. The study is based on the Value-Belief-Norm Theory. The sample consists of 499 Turkish students in secondary education. Regression analysis showed that – regarding values – only universalism as biospheric-altruistic value orientation had an impact on personal norms. Investigating beliefs, perceived ability to reduce threats and ascription of responsibility to protect biodiversity were predictors for personal norms. Regarding problem perception, socio-economic and ecological problem perception as well as problem denial strongly influenced personal norms. The paper argues for an interdisciplinary biodiversity education, which focuses on the consideration of the different perspectives regarding biodiversity and its protection.

ANAHTAR KELİMELER: biyolojik çeşitlilik eğitimi, kişisel normlar, değerler, inançlar

KEYWORDS: biodiversity education, personal norms, values, beliefs

[PDF]