BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN EVRİM ÖĞRETİMİ NİYETLERİNİN PLANLANMIŞ DAVRANIŞ TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN EVRİM ÖĞRETİMİ NİYETLERİNİN PLANLANMIŞ DAVRANIŞ TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

AN EXAMINATION OF BIOLOGY TEACHERS’ INTENTION TO TEACH EVOLUTION BASED ON THE THEORY OF PLANNED BEHAVIOUR

Öğr. Gör. Dr. Dilek Sultan KILIÇ

ÖZET
Biyoloji öğretmenlerinin evrim öğretimi niyetleri ve niyetlerini etkileyen faktörler, 25 Türk ve 12 Alman biyoloji öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak incelenmiştir. Görüşme formu, Ajzen (2005) tarafından davranışı açıklamak üzere geliştirilmiş olan Planlanmış Davranış Teorisi çerçevesinde hazırlanmıştır. Veriler, nitel içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Türk ve Alman öğretmenlerin evrim öğretimi niyetlerinin ve niyetlerini etkileyen faktörlerin toplumların kültürel ve dini değerlerinden kaynaklandığı düşünülen farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Türk öğretmenlerin 20’sinin, Alman öğretmenlerin ise tamamının evrim öğretimine yönelik tutumlarının olumlu olduğu ve konuyu öğretme niyetinde oldukları belirlenmiştir. Evrim öğretimine yönelik olumsuz tutum geliştirmiş olan 5 Türk öğretmenin ise konuyu öğretmek istemedikleri görülmüştür. Türk öğretmenlerden 18’i, toplum genelinde evrim konusunu öğretmelerinin istenmediğini düşünürken Alman öğretmenler evrim öğretimini kendilerine yüklenen bir misyon olarak algıladıklarını ifade etmişlerdir. Alman öğretmenlerin tamamı evrim öğretimi konusunda yüksek algılanan davranış kontrolüne sahipken, Türk öğretmenlerden 3’ü evrim öğretimi için mevcut koşulların uygun olmadığını belirtmişlerdir.

ABSTRACT
Biology teachers’ intention to teach evolution as well as factors influential in their intention are studied in this research through semi-structured interviews with 25 Turkish and 12 German biology teachers. The interview forms were designed based on the Theory of Planned Behaviour developed by Ajzen (2005) so as to account for behaviours. The data were analysed through the method of qualitative content anaysis. Consequently, it was found that Turkish and German biology teachers’ intentions and factors affecting their intentions varied, which thought to have stemmed from their societies’ cultural and religious values. It was also found that 20 of the Turkish teachers and all of the German ones had positive attitudes towards the teaching of evolution, and that they had intention to teach the topic. The remaining 5 of the Turkish teachers did not intend to teach the topic. While 18 Turkish teachers thought that society in general did not wish the topic to be taught, German teachers stated that it was a mission to teach the topic which they were charged with. All of the German teachers had highly perceived behavioural control whereas 3 of the Turkish teachers pointed out that the current circumstances were not appropriate for the teaching of the topic.

ANAHTAR KELİMELER: evrim öğretimi, planlanmış davranış teorisi, nitel içerik analizi, biyoloji öğretmenleri, kültürler arası çalışma

KEYWORDS: evolution teaching, theory of planned behavior, qualitative content analysis, biology teachers, cross-cultural study

[PDF]