Okul Yöneticilerinin Stres Kaynakları ve Stresle Baş Etme Yolları: Nitel Bir Çözümleme

Okul Yöneticilerinin Stres Kaynakları ve Stresle Baş Etme Yolları: Nitel Bir Çözümleme

Stress Sources of School Principals' and Ways of Coping with Stress: A Qualitative Analysis

Mehmet Sabir ÇEVİK, Nilay NEYİŞCİ & Şefika Şule ERÇETİN

ÖZET
Bu araştırma okul yöneticilerinin stres kaynaklarını ve stresle baş etme yollarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma betimsel tarama modelindedir ve nitel araştırma türlerinden durum çalışması yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Siirt il merkezinde ilkokul, ortaokul ve lise devlet okullarında görev yapan 11 okul yöneticisinden (müdür ve müdür yardımcısı) oluşmaktadır. Araştırmaya stres kaynaklarının yoğun olabileceği okullarda görev yapan okul yöneticilerinin dahil edilmesine dikkat edilmiştir. Okul öncesi eğitim kurumlarında strese neden olan faktörlerin diğer eğitim kurumlarına göre daha az olabileceği düşünüldüğünden araştırma dışında bırakılmıştır. Bu nedenle amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan bireysel görüşme formu ile toplanan veriler, betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda velilerin ilgisizliği, velilerin çocukları şımartması, öğrencilerin disiplinsiz davranışları, öğretmen ve personelin gereksiz yere rapor ve izin alması gibi durumların okul yöneticilerinde strese neden olduğu saptanmıştır. Stresin okul içerisinde gerginliğe ve huzursuzluğa yol açtığı, sosyal ilişkileri olumsuz etkilediği bulgulanmıştır. Ayrıca stresin baş ağrısı, mide yanması, iştahsızlık, gerginlik ve uykusuzluk gibi sağlık problemlerine neden olduğu ortaya çıkmıştır. Okul yöneticilerinin strese karşı başkalarıyla konuşarak rahatlama, stresli ortamlardan uzak durma, spor yapmak, kitap okumak, strese karşı duyarsızlaşma, iyimser olma, güzel şeyler düşünme, empati kurma ve strese sebep olan olayların çözümüne odaklanmak türünden farklı yollar denedikleri saptanmıştır.

ABSTRACT
This study aims to determine the sources of stress of school principals’ and ways of coping with stress. The research is in descriptive survey model and it is carried out as a case study. Study group consists of 11 school administrators who were working in the city center of Siirt in 2017-2018 academic year and were selected by criterion sampling “from purposeful sampling methods. In the collection of research data, a semi structured individual interview form was used. The data of the research were analyzed by descriptive analysis method. As a result of the research, it was determined that parents' indifference, indecisive behaviors of parents, undocumented behaviors of teachers, unnecessary reports and permission of teachers and staff, the empty lectures of the students and the unimportance of the given task cause stress in the school administrators. In addition to this, it was found that the stress cause tension and unrest in the school, interrupting family and friend relations and negatively affecting social relations. It has also been shown that stress causes health problems such as headache, heartburn, and loss of appetite, tension and insomnia. It has been determined that school administrators have tried different ways to relieve stress, to stay away from stressful environments, to do sports, to read books, to be insensitive to stress, to be optimistic, to think about beautiful things, to develop empathy and to solve stressful events.

ANAHTAR KELİMELER: Okul Yöneticileri, Stres, Stresle Baş Etme

KEYWORDS: School principals, Stress, Coping with stress

DOI : [PDF]