Üretken Liderlik Ölçeği Geliştirme Çalışması

Üretken Liderlik Ölçeği Geliştirme Çalışması

Generative Leadership Scale Development Study

Münevver ÇETİN & Mesut DEMİRBİLEK

ÖZET
Bu araştırmanın amacı, okul müdürlerinin üretken liderlik davranışlarını ve bu davranışları tanımlayan ifadeleri kapsayan geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu ölçek geliştirme çalışması, öğretmenlerin, okul müdürünün üretken liderlik davranışları hakkındaki değerlendirmelerini esas almaktadır. Literatür taraması sonucunda dörtlü likert tipi yüz maddeden oluşan madde havuzu oluşturularak dokuz uzmanın görüşüne sunulmuş ve değerlendirmeler sonrasında Lawshe tekniği kullanılarak kapsam geçerlilik oranları belirlenmiş ve 38 madde atılarak geriye kalan 62 madde ile ölçek madde taslak formu oluşturulmuştur. Taslak madde formu 50 kişilik bir öğretmen gurubuna pilot uygulama olarak gerçekleştirilmiştir. Nihai genel uygulama, 2018 Ekim-Kasım-Aralık aylarında hem online hem de basılı form kullanılarak İstanbul ili Anadolu yakasında çeşitli okul türlerinde görev yapan 442 öğretmene uygulanmıştır. Ölçeğin geçerlilik çalışmaları için Açımlayıcı Faktör Analizi uygulanarak ölçeğin maddelerin faktör yükleri belirlenmiş, önce dört faktörlü bir yapı ortaya çıkmış ardından varimax döndürme yapılarak iki faktörlü yapı elde edilmiştir. Varimax tekniği sonrası bazı maddelerin birden fazla faktörden .30 ve üzerinde yük aldıkları görülmüş ve yük farkının .100’den az olduğu maddeler ölçekten atılmıştır. Bu süreçte de toplam 35 madde ölçekten çıkarılmış ve “Yaratıcı Dinamikleri Ortaya Çıkarma”, “Yenilik Üretme Kapasitesi” adlı iki faktörlü ve toplam varyansın %68.517’sini açıklayan 27 maddeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Daha sonra Doğrulayıcı Faktör Analizi yapılmış ardından güvenirlilik analizlerine geçilerek Cronbach’s Alpha ve Composite Reliability değerleri hesaplanmış ve Bağımsız Gruplar T Testi kullanılarak ölçeğin ayırt ediciliğine bakılmıştır. Yine Pearson analizi kullanılarak ölçek maddelerinin madde-toplam ve madde-kalan korelasyonları ile alt boyut ve toplam puanları arası korelasyonları hesaplanmıştır. Elde edilen tüm değerler, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu kanıtlar niteliktedir.

ABSTRACT
The aim of this research is to develop a valid and reliable scale that includes school principals’ generative leadership behaviors and the expressions defining these behaviors. This scale development study is based on the evaluations of the teachers about the generative leadership behaviors of the school principal. As a result of the literature review, a pool of 4-point Likert-type items was prepared to consist of a hundred items and presented to the opinion of nine experts. After the evaluations, the content validity ratios were determined by using the Lawshe technique and after excluding 38 items, the scale item draft form was created by using the remaining 62 items. The draft item form was carried out as a pilot scheme to a group of 50 teachers. The final general practice was applied to 442 teachers working in various school types on the Anatolian side of Istanbul using the online and printed forms in October-November-December 2018. For the validation studies of the scale, the factor loadings of the items of the scale were determined by applying the Exploratory Factor Analysis. First, a four-factor structure emerged, followed by varimax rotation to obtain a two-factor structure. After the Varimax technique, it was observed that some of the items received more than .30 load and over from more than one factor and the items having a load difference less than .100 were excluded from the scale. In this process, a total of 35 items were excluded from the scale and a scale with two factors named “Revealing Creative Dynamics” and “Innovation Generating Capacity” and consisting of 27 items which explain 68.517% of total variance was obtained. Subsequently, Confirmatory Factor Analysis was performed and then the study proceeded to reliability analyses and Cronbach’s Alpha and Composite Reliability values were calculated. After that, the distinctiveness of the scale was examined by using the Independent Samples T-Test. Again, using Pearson analysis, the item-total and item-remainder correlations and the correlations between subscales and total scores of the scale items were calculated. All values obtained prove that the scale is valid and reliable.

ANAHTAR KELİMELER: Liderlik, Liderlik Türleri, Okul Müdürleri, Üretkenlik, Üretken Liderlik

KEYWORDS: Leadership, Leadership Types, School Principals, Generativity, Generative Leadership

DOI : [PDF]