ÖZET
Bu araştırmanın amacı, iyi ve zayıf okuyucu olarak belirlenen öğrencilerin okuduğunu anlama sırasında kullandıkları okuma-anlama stratejilerinin belirlenerek zihinsel süreçlerin betimlenmesi ve karşılaştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma 2017 yılında Aydın ili Efeler ilçesinde orta sosyoekonomik düzeyde bulunan bir ilkokulun dördüncü sınıfına devam eden dört öğrenci ile yürütülmüştür. Öğrencilerin okuma sırasında kullandıkları zihinsel süreçlere ilişkin veriler, okuduğunu anlama sürecinde olup biten zihinsel aktiviteleri betimlemede ve bu süreçte kullanılan anlama stratejilerini tanımlamada en etkili yöntemlerden biri olan sesli düşünme yöntemi yoluyla elde edilmiştir. Sesli düşünme tutanaklarından elde edilen verilerin çözümlenmesi sonucu öğrencilerin kullandıkları okuma-anlama stratejilerinin ve buna bağlı olarak zihinsel süreçlerin farklılık gösterdiği görülmüştür. İyi okuyucu olarak nitelendirilen öğrencilerin okuduğunu anlama sürecinde daha fazla strateji kullanımı gerçekleştirdiği belirlenmiştir. Bu sonuçla birlikte öğrencilerin küçük yaşlarda oldukları göz önünde bulundurulduğunda okuma-anlama stratejilerini farkında olmadan kullandıklarını söylemek mümkündür. Ayrıca hem iyi ve hem de zayıf okuyucuların, zihinsel süreçler bakımından değerlendirme düzeyine daha az ulaşmış oldukları sonucuna varılmıştır.
ABSTRACT
The purpose of this research is describing and comparing the cognitive processes of reading-comprehension strategies used by the students who are identified as good and poor readers. In the research, the case study pattern was used among the qualitative research approaches. The study was carried out in 2017 with four students who attend the fourth grade of the primary school at the middle socioeconomic level in Efeler district of Aydın city. The data related to the cognitive processes used by the students during reading were obtained through the method of think aloud, which is one of the utmost effective ways of describing the cognitive activities in the reading comprehension process and of the comprehension strategies used in this process. When the data obtained from the think-aloud method was interpreted, it has been observed that the reading-comprehension strategies, as well as cognitive processes of the students, differed. It has been determined that students who are identified as good readers use more strategies on their reading comprehension process. Consequently, it is possible to state that the students are unaware of using the reading comprehension strategies since they are very little. It is decided that both good and poor readers have reached less the level of evaluation in terms of cognitive processes.
ANAHTAR KELİMELER: Okuma, anlama, sesli düşünme, okuma-anlama stratejisi, zihinsel süreç
KEYWORDS: Reading, comprehension, think-aloud method, reading-comprehension strategy, cognitive process
efdergi@hacettepe.edu.tr http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr Hacettepe University, Faculty of Education 06800 Beytepe / Ankara
Facebok Page of Hacettepe University Journal of Education Twitter of Hacettepe University Journal of Education