Fen Bilgisi Özel Alan Yeterliklerine Yönelik  Öz Yeterlik Ölçeği Geliştirme Çalışması

Fen Bilgisi Özel Alan Yeterliklerine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği Geliştirme Çalışması

A Study on Developing Self-Efficacy Scale in the Context Of Science Specific Field Competencies

Bahar CANDAŞ & Haluk ÖZMEN

ÖZET
2008 yılında MEB’in yayımladığı fenne yönelik özel alan yeterliklerinin; Fen Bilgisi öğretmenleri ve öğretmen adaylarının sahip olması beklenen gelişim hedeflerinin belirlenmesinde yol gösterici olması amaçlanmıştır. Öğretmenlerin yeterlikleri benimsemesi ve onları uygulamaya yönelik kendi yeteneklerine duyduğu inancın yüksek olması önemlidir. Öğretmenlerin, öğretim faaliyetlerindeki bireysel farklılıkları açıklamak amacıyla kullanılan öz yeterlik inancı, aktif öğrenme ortamının tasarlanmasında, öğrencilerin araştırma sorgulamaya yönlendirilmesinde ve problem çözebilen bireylerin yetiştirilmesinde önemli bir etkendir. Bu bağlamda bakıldığında öz yeterlik ile özel alan yeterlikleri arasında bir ilişkinin olduğu aşikardır. Literatürde yer alan çalışmalar incelendiğinde, özel alan yeterliklerine yönelik geliştirilen ölçeklerin performans göstergelerini hedef almadığı, öz yeterliğe yönelik olan ölçeklerin ise uyarlama ölçekler olduğu görülmüştür. Bu sebeple çalışmada, Fen Bilgisi özel alan yeterliklerine yönelik öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma bir ölçek geliştirme çalışması olup 366 Fen Bilgisi öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Özel alan yeterliklerinden seçilen performans göstergeleri ölçek maddesine dönüştürülerek 35 maddelik pilot ölçek hazırlanmıştır. KMO katsayı değeri yeterli ve Barlett küresellik testi anlamlı olan testten elde edilen verilere açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmış ve yapı geçerliği sağlanmış 21 madde son ölçekte yer almıştır. Nihai ölçeğin iç tutarlık katsayısı 0,88 olarak hesaplanmıştır. Geliştirilen ölçeğin, Fen Bilgisi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının özel alan yeterliklerine yönelik öz yeterliklerini tespit etmek için kullanılabileceği belirlenmiştir.

ABSTRACT
In 2008, the MoNE published the science specific field competencies; it is aimed to determine and guide the development targets expected of science teachers and prospective teachers. It is important that teachers adopt competencies and have high belief in their ability to practice them. Teachers' self-efficacy belief, which is used to explain the individual differences in teaching activities, is an important factor in designing active learning environment, directing students to research questioning and raising problem solving individuals. In this context, it is obvious that there is a relationship between self-efficacy and specific field competencies. In the literature review, it was determined studies on specific field competencies are not aimed at performance indicators and the most studies on self-efficacy are scale adaptation. This study aims to develop self-efficacy scales on science specific field competencies. The study was conducted with 366 science teacher candidates. The performance indicators selected from special field competencies were converted to scale items and a 35-item pilot scale was prepared. 21 items that were constructed and validated by exploratory and confirmatory factor analysis were included in the last scale. The internal consistency coefficient of the final scale is 0.88. It has been determined that the scale developed could be used by science teachers and prospective science teachers to identify their self-efficacy towards specific field competencies.

ANAHTAR KELİMELER: Öz yeterlik, fen bilgisi özel alan yeterlikleri, ölçek geliştirme

KEYWORDS: Self-efficacy, science specific field competencies, scale development

DOI : [PDF]