Okul Yöneticisi ve Öğretmenlerin Gözünden Okulda Dışlanma: Nedenleri ve Sonuçları

Okul Yöneticisi ve Öğretmenlerin Gözünden Okulda Dışlanma: Nedenleri ve Sonuçları

Ostracism at School from School Administrators’ and Teachers’ point of view: Causes and Results

Özge ERDEMLİ & Gül KURUM

ÖZET
Okul, çalışanları arasında informel etkileşimin yaşandığı açık bir sistemdir. Bu etkileşimin olumlu ya da olumsuz olması örgüt işleyişini yakından etkilemektedir. Dışlanma da bu olumsuz etkileşimin bir sonucu olarak nitelendirilebilir. Okullarda öğretmenler arasında yaşanan dışlanma olayları hem bireysel hem de örgütsel açıdan eğitim-öğretim sürecini olumsuz etkilemektedir. Bu araştırma ile kamu okullarında görev yapan okul yöneticisi ve öğretmenlerin okuldaki dışlanma deneyimlerini derinlemesine incelemek amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu Ankara kamu okullarında görev yapan 8 okul yöneticisi ile 12 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre okullarda çalışanlar arasında yaşanan dışlanma olayları genellikle sendikaya, kıdeme, siyasi görüşe, branşa, cinsiyete, inanca ve görüş farklılığına dayalı olarak gerçekleşmektedir. Diğer taraftan genellikle öğretmenler birbirlerini dışlamakta veya okul yönetimi tarafından dışlanmaktadır. Katılımcılar dışlanmanın en önemli nedenleri olarak bireysel, siyasi, örgütsel ve toplumsal nedenleri sıralamaktadır. Dışlanma olaylarının hem birey hem de örgüt açısından ciddi sonuçları olabilmektedir. Bireysel olarak dışlanma psikolojik sorunlara, kişinin performansının azalmasına, motivasyon kaybı yaşamasına ve meslekten soğumasına yol açmaktadır. Örgüt açısından ise dışlanma eğitim-öğretim sürecinin ve örgüt ikliminin zarar görmesine, örgüt çalışanlarının aidiyet duygularının azalmasına ve örgüt içinde çatışmalara yol açmaktadır.

ABSTRACT
School is an open system, in which informal interaction among their employees are experienced. This interaction can be positive or negative and affects the functioning of the organization closely. Ostracism can also be regarded as a consequence of this negative interaction. Ostracism among teachers in schools negatively affect the education process for individuals and organizations. It aims to examine the experiences of school administrators and teachers. Qualitative research method and phenomenology design are used in this research. The study group consists of 8 school administrators and 12 teachers. The data were collected with interview forms and analyzed by content analysis. According to the findings, the incidents of ostracism among the employees are generally depended on union, seniority, political view, field of study, gender, belief and diversity of views. On the other hand, teachers are usually ostracised by themselves or school management. Participants list individual, political, organizational and social reasons as the most important reasons for ostracism. Ostracism can have serious consequences for both individuals and organizations. Individual ostracism leads to psychological problems, loss of motivation, alienation, and decrease in performance. Organizational ostracism leads to deterioration of education process and organizational climate, conflict within the organization, decrease in employees’ sense of belonging.

ANAHTAR KELİMELER: Dışlanma, ayrımcılık, reddedilme, okul yöneticisi, öğretmen.

KEYWORDS: Ostracism, discrimination, rejection, school administrator, teacher.

DOI : [PDF]