Farklı Formatlarda ve Ortamlarda Uygulanan Likert Tipi Ölçek ile Metrik Ölçeğin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

Farklı Formatlarda ve Ortamlarda Uygulanan Likert Tipi Ölçek ile Metrik Ölçeğin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

Investigation of Psychometric Traits of Metric Scale and Likert Type Scale Applied in Different Formats and Conditions

Ufuk AKBAŞ, Şeyhmus AYDOĞDU & Şener BÜYÜKÖZTÜRK

ÖZET
Bu araştırmanın amacı kâğıt – kalem ve internet ortamlarında uygulanan iki farklı ölçeğin (Araştırmanın Yöntem Bölümüne İlişkin Öz Yeterlik Ölçeği – AYBİÖYÖ ve Araştırmaya Yönelik Kaygı Ölçeği – AYKÖ) psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Bu amaçla, AYBİÖYÖ ve AYKÖ’nün beş dereceli Likert tipi ölçek formu ile 10 cm’lik metrik formu önce kâğıt – kalem ortamında, daha sonra ise araştırma kapsamında hazırlanan bir sayfa üzerinden internet ortamında 391 lisans öğrencisine uygulanmıştır. Lisansüstü öğrencilerde kullanılmak üzere geliştirilmiş olan ve iki faktörden oluşan AYBİÖYÖ’nün iki faktörlü yapısının, lisans düzeyinde de bir maddenin diğer faktörde yer alması şeklindeki farklılık dışında aynen ortaya çıktığı; bir faktörden oluştuğu bilinen AYKÖ’nün ise bu yapıyı koruduğu ve ölçeklerin farklı veri setleri üzerinden hesaplanan güvenirliklerinin yüksek olduğu görülmüştür. Her iki ölçek için, kâğıt – kalem ortamında uygulanan Likert tipi ölçekle elde edilen açıklanan varyans oranlarının ve güvenirlik katsayılarının metrik ölçeğe ve internet ortamında gerçekleştirilen uygulamalara göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. İki ucu etiketlenmiş metrik ölçeğin Likert tipi ölçek yerine kullanılabileceği ve Likert tipi ölçeklerde ideal kategori sayısının yedi olduğu görülmüştür.

ABSTRACT
The purpose of this study is to examine the psychometric properties of two different scales (Self-Efficacy Scale about the Method Sections of the Research Papers – SESMSR and The Research Anxiety Scale – TRAS) applied on paper - pencil tests and web. For this purpose, SESMSR and TRAS are applied to 391 undergraduate students in a five - point Likert type scale form and a 10 cm metric form in a paper - pencil environment and then on a web page prepared within the context of the research. The two-factor structure of SESMSR, which is developed to use for graduate students appeared exactly the same except the fact that one item is included in the other factor at the undergraduate level; and it is seen that TRAS, which is known of consisting with one factor, maintained this structure and that the reliability of scales calculated over different data sets is high. For both scales, it was determined that the extracted variance and reliability coefficients obtained with the use of Likert type scale applied as paper - pencil test were lower than the metric scale and the web based applications. It is seen that the metric scale which is labeled on both ends can be used instead of the Likert-type scale and the ideal category number in Likert-type scales is seven.

ANAHTAR KELİMELER: metrik ölçek, likert tipi ölçek, araştırma, öz yeterlik, kaygı

KEYWORDS: metric scale, likert scale, research, self-efficacy, anxiety

DOI : [PDF]