ÖZET
Öğretmenlerin görev ve sorumluluklarını etkili bir şekilde yerine getirmede sahip olduğu bilgi ve beceriler kadar, mesleğe uyum sürecindeki ilişkiler ve öğretmenlik mesleğine geliştirilen tutum önemli görülmektedir. Özellikle mesleğin ilk yılları, öğretmenlere görev ve sorumluluklarının teorik ve uygulamalı olarak gösterildiği bir rehberlik süreci olarak büyük önem taşımaktadır. Bu da örgütsel sosyalleşme kavramını gündeme getirmektedir. Öğretmenlerin sosyalleşmesi başlığı altında, bürokratik ve mesleki sosyalleşme kavramları karıştırılmaktadır. Mesleki sosyalleştirme mesleğin teknik boyutları, bürokratik sosyalleştirme ise yasalar, yönetmelikler, kurumların sahip olduğu yasal-ussal yapıya yönelik kapsamlı bir süreci ifade etmektedir. Bu çalışmada meslekte yeni olan öğretmenlerin, okullarındaki mesleki ve bürokratik sosyalleştirme sürecine yönelik görüşleri alınmıştır. Çalışmanın amacı, her iki sosyalleştirme sürecinde hangi uygulamaların yapıldığını, en çok kimlerden destek alındığını, desteklerin ne kadar etkili olduğunu, hangi sosyalleşme tipine daha çok önem verildiğini ortaya çıkarmaktır. Çalışma, 1-3 yıldır görev yapmakta olan 13 öğretmen ile yürütülmüştür. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Veriler, betimsel çözümleme yöntemi ile incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmenler, mesleki sosyalleştirme açısından en büyük desteği diğer öğretmenlerden almakta; okul yönetimlerinden herhangi bir destek görmemektedirler. Öğretmenler, okul yönetimlerinin bürokratik sosyalleşmeye daha fazla önem verdiğini; mesleki sosyalleştirme konusundaki katkılarının yetersiz olduğunu ifade etmektedirler.
ABSTRACT
The relationships in the process of orientation to the profession and the attitude developed towards teaching profession are considered as important as the knowledge and skills of teachers’ performing their responsibilities and duties in an effective way. Specifically, the first years of teaching career as a guidance process have great place in introducing teachers their duties and responsibilities theoretically and practically. And this reveals the socialization concept. The bureaucratic and professional socialization concepts are mostly confused under the title of socialization of teachers. Professional socialization refers to the technical dimensions of the teaching profession, and bureaucratic socialization refers to the knowledge of laws, regulations, and a comparative process towards the formal-rational structure of educational institutions. In the present study, the opinions of beginning teachers on the process of professional and bureaucratic socialization in their schools were gathered. The aims of this study are to find out the practices made during both of the socialization types, the people from whom novice teachers get most support, to what extend these supports were successful, and which socialization type had emphasis in the schools. The study involved 13 teachers with 1 to 3 years of teaching experience. The semi-structured interview technique was used in data collection. The data were investigated with the descriptive analysis method. The findings showed that novice teachers believe that they are supported mostly by the teachers of the same field of study/branch or by other experienced teachers in their schools regarding professional socialization, and not supported by the school administration in any way. The participant teachers stated that the administration of their schools places more emphasis on bureaucratic socialization and the support of them on professional socialization fails to suffice for novice teachers.
ANAHTAR KELİMELER: örgütsel sosyalleştirme, mesleki sosyalleştirme, bürokratik sosyalleştirme, temel eğitim, stajyer öğretmen.
KEYWORDS: organizational socialization, professional socialization, bureaucratic socialization, novice teacher
efdergi@hacettepe.edu.tr http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr Hacettepe University, Faculty of Education 06800 Beytepe / Ankara
Facebok Page of Hacettepe University Journal of Education Twitter of Hacettepe University Journal of Education