ÖZET
Bu çalışmada öğretmenlerin algıladıkları iş ve aile çatışması (bağımsız değişken) ile iş doyumunun (aracı değişken) yaşam doyumu (bağımlı değişken) üzerindeki ayrı ayrı ve birlikte (doğrudan ve dolaylı) etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. İş ve aile çatışması kendi içinde aileye bağlı nedenlerin iş yaşamını olumsuz etkilemesi sonucu ortaya çıkan “aile-iş çatışması” ve işten kaynaklı nedenlerin aile yaşamını olumsuz etkilemesine bağlı gelişen “iş-aile çatışması” bileşenlerinden meydana gelen iki boyutlu bir kavramdır. Araştırma Antalya İli Muratpaşa İlçesi’nde görev yapmakta olan ilkokul ve ortaokul öğretmenlerini kapsamaktadır. Bu amaçla 330 öğretmenden veri toplanmıştır. Araştırma kapsamında veri elde etmek için Yaşam Doyum Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği ve İş-Aile Çatışması Ölçeği olmak üzere üç farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı olan bağımsız değişken ile aracı değişkenin bağımlı değişken üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerinin belirlenebilmesi için oluşturulan teorik modeli test etmek için bir yapısal eşitlik modellemesi kurularak yol analizi oluşturulmuştur. Araştırma kapsamında elde edilen veriler, iş-aile çatışması boyutunun yaşam doyumu üzerinde; aile-iş çatışması boyutunun da iş doyumu üzerinde doğrudan bir etkisinin olmadığını göstermektedir. İş-aile çatışması iş doyumunu negatif yönde ve doğrudan yordamakta bu etki de yaşam doyumunu yordayabilmektedir. Başka bir deyişle iş-aile çatışmasının yaşam doyumu üzerindeki etkisinde iş doyumunun aracılık rolü vardır.
ABSTRACT
This study aims to research the separate and collective (direct or indirect) effects of work-family conflict (independent variable) and job satisfaction (mediating variable) perceived by teachers on life satisfaction (dependent variable). Primary and elementary school teachers working in the District of Muratpasa of the Province of Antalya were involved in the study. Data was gathered from 330 teachers for this purpose. Three different data collection tools, Life Satisfaction Scale, Job Satisfaction Scale and Work-Family Conflict Scale were used to acquire data within the scope of the study. A path analysis was formed by establishing a structural equation modeling in accordance with the purpose of the study. Data collected within the scope of the study shows that work interference with family does not have a direct effect on life satisfaction; family interference with work (FIW) does not have a direct effect on job satisfaction, either. WIF affects job satisfaction negatively and directly and this effect can predict life satisfaction. In other words, there is the mediating role of job satisfaction on the effect of life satisfaction of work-family conflict.
ANAHTAR KELİMELER: İş ve aile çatışması, iş doyumu, yaşam doyumu
KEYWORDS: Work-family conflict, job satisfaction, life satisfaction
efdergi@hacettepe.edu.tr http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr Hacettepe University, Faculty of Education 06800 Beytepe / Ankara
Facebok Page of Hacettepe University Journal of Education Twitter of Hacettepe University Journal of Education