ÖZET
Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin bilim insanının cinsiyetine yönelik algılarının kökenlerini incelemektir. Araştırmaya Düzce merkez ilçede bulunan beş ortaokulda 2014-2015 öğretim yılında öğrenim gören 592 öğrenci katılmıştır. Araştırmada öğrencilerin bilim insanının cinsiyetine yönelik algılarını belirlemek için açık uçlu sorulardan oluşan bir anket uygulanmış ve yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Anket tüm öğrencilere uygulanmasına karşın, yarı yapılandırılmış görüşme rasgele seçilen 120 öğrenciyle yapılmıştır. Veri toplama araçlarından elde edilen veriler birleştirilmiş ve iki alan uzmanı tarafından kodlanmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin kültürel alt yapılarının, yazılı ve görsel medyada sunulan bilim insanı figürlerinin ve toplumda bilim alanındaki uzmanları tanımlamak için “bilim adamı” kavramının kullanılmasının öğrencilerin bilim insanının cinsiyetine yönelik algılarının etkilediği bulunmuştur. Öğrencilerin kültürel alt yapılarındaki farklılık nedeniyle, geleneksel kültüre sahip öğrencilerin toplumdaki basmakalıp erkek imgesi temelinde bilim insanını erkek veya toplumdaki basmakalıp bayan imgesi temelinde bilim insanını bayan olarak tanımlarken, toplumdaki basmakalıp erkek ve bayan imgelerini ret edene ve modern/batı kültürünü benimseyen öğrencilerin ise bilim insanının bayan veya erkek olabileceğini ileri sürmüşlerdir.
ABSTRACT
The purpose of this study is to investigate the origins of secondary school students’ perceptions of gender of scientist. For this purpose, phenomenology, one of the qualitative research techniques, was used in this study. Totally 592 students from five secondary schools in the central of Duzce participated in this study in 2014-2015 academic years. To determine students' perceptions of gender of scientist, a questionnaire consisting of open-ended questions and a semi-structured interview were developed. Although the questionnaire was administered to all students, the interviews were conducted with 120 students selected randomly. The data obtained through data collection techniques was combined and encoded by two researchers participating in the research process. The results of the study indicated that students' cultural background, scientist figures presented in printed and visual media and the use of the terms “Man of Science” or “Scientist” to identify people specialized in science affected students’ perceptions of gender of scientists. According to cultural background, while some students adopting traditional/ patriarchal culture identified scientist as a male based on male gender linked stereotypes or as a female based on female gender linked stereotypes, others adopting modern/western culture and protesting gender linked stereotypes thought scientist as a male and female.
ANAHTAR KELİMELER: Bilim İnsanı İmgesi, Erkek Bilim İnsanı, Kariyer Seçimi
KEYWORDS: Scientist Image, Male Scientist, Career Choice
efdergi@hacettepe.edu.tr http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr Hacettepe University, Faculty of Education 06800 Beytepe / Ankara
Facebok Page of Hacettepe University Journal of Education Twitter of Hacettepe University Journal of Education