Sınıf Öğretmen Adaylarının Meslek Tercih Algıları: Değişimin Boylamsal Çözümlemesi

Sınıf Öğretmen Adaylarının Meslek Tercih Algıları: Değişimin Boylamsal Çözümlemesi

Pre-Service Classroom Teachers’ Career Choice Perceptions: A Longitudinal Analysis of Change

Hülya ÇERMİK, Abdurrahman ŞAHİN & Birsen DOĞAN

ÖZET
Bu boylamsal tarama çalışmasının amacı sınıf öğretmeni adaylarının mesleği tercih ve mesleğin saygınlığı hakkındaki algıları ile mesleği yeniden seçme(me) durumlarını boylamsal olarak incelemektir. Çalışma, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği programı kapsamında yürütülmüştür. Sözü edilen programa 2010- 2011 öğretim yılında kayıt yaptıran öğretmen adayları çalışmaya katılmış; katılımcıların algıları, sonraki dört yıl boyunca izlenmiştir. Veriler, araştırmacıların geliştirdiği kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşan bir anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler üzerinde, nitel analiz tekniklerinden betimsel analiz süreci uygulanmış; bu süreç sonunda ortaya çıkan (ve diğer) bulgular frekans ve yüzde istatistikleriyle birlikte sunulmuştur. Bulgular üç boyutta ifade edilmiştir: (1) Öğretmen yetiştirme programına girişte sırasıyla içsel, dışsal, özgeci ve çıkarcı faktörler etkilidir. Ancak öğretmen yetiştirme sürecinde içsel gerekçeli algı artarken, dışsal gerekçeli algı azalmış; özgeci ve çıkarcı gerekçeli algıda ise kısmi bir azalma gözlenmiştir. (2) Mesleğin saygınlığına ilişkin algı öğretmen yetiştirme sürecinde giderek zayıflamıştır. (3) Yeni bir şansım olsa mesleği seçmezdim diyenler ikinci yılda azalmasına rağmen, sonraki yıllarda giderek artmıştır. Öğretmen yetiştirme sürecinde olumlu sayılabilecek değişimler gözlense de, mesleğe yönelik bozulan algıyı da dönüştürecek atılımlara gereksinim vardır.

ABSTRACT
The purpose of this longitudinal survey study was to investigate how pre-service teachers perceive their career choice reasons and the prestige of teaching career along with if they would (re)prefer teaching as a career. The study was conducted at Pamukkale University, School of Education, the Primary School Teaching Program (1–4) in Elementary Education Department. Participants’ were pre-service teachers registered to the program in 2010-2011 academic year, and their perceptions were followed for the next four years. Data were collected through a questionnaire including close- and open-ended questions and were analyzed by employing a descriptive analysis technique. Emerging (and other) findings were presented by using frequencies and percentages. Findings could be expressed in three dimensions: (1) Effective career choice factors could be ordered as intrinsic, extrinsic, altruistic and mercenary. Intrinsic perceptions increased as the extrinsic perceptions were declining in teacher education process. Changes in altruistic and mercenary perceptions were relatively small. (2) Perceptions regarding the prestige of teaching profession declined through the teacher education process. (3) Those who would (re)prefer teaching declined as they approached graduation. Despite some positive effects, efforts are needed to restore pre-service teachers’ image regarding the prestige of teaching profession.

ANAHTAR KELİMELER: Öğretmenlik mesleği, meslek tercihi, sınıf öğretmenliği, öğretmen yetiştirme

KEYWORDS: Teaching profession, career choice, primary school teachers, teacher education

DOI : [PDF]