Bird species which are becoming extinct and red data books for bird species of Türkiye

Prof. Dr. İlhami Kiziroğlu

ÖZET
Bu çalışmada Türkiye'de yaşayan ve soyları tükenmekte olan kuş türleri üzerinde durulmuştur. Doğabilimciler, gerekli koruyucu tedbirleri almak, kuş, bitki ve hayvan türleÖnin karşı karşıya kaldıkları tehlikeleri belirlemek için "Kırmızı Listeler" hazırlar. Hazırlanan bu listeler doğal zenginliği ve çevreyi koruma ile ilgili her kesimden insanı ilgilendirdiğinden uluslararası bir nitelik taşır. Türkiye'de yaşayan kuş türlerinin yok olmalarının nedenleri iki ana başlık altında toplanabilir: 1. Soy tükenmesini dolaysız olarak etkileyen tüketici baskılar, 2. Soy tükenmesi olayından dolaylı olarak etkilenen kuş türleri. Çalışmada ayrıca tehlike altındaki kuş türleri için hazırlanan "Kırmızı Listelerin" işlevlerinden de söz edilmektedir. İnsanların yıkıcı etkisinin bir sonucu olarak, Türkiye'de yaşayan kuş türlerinin pek çoğunun soyu tükenmeyle karşı karşıyadır. Kuşlarla ilgili gözlemler ve saptamalar kuş türleriyle ilgili olan tehlike boyutunun, nüfus yoğunluğunu yansıtan çalışmalarda belirlenebilir. Bunun yanında soyları tükenme tehlikesi altında olan kuş türleri için hazırlanan "Kırmızı Listelerin" ne tür amaçlar sunacağı irdelenmiştir ve Nonpasseres grubundaki kuş türlerinin Anadolu için tükenme dereceleri verilmiştir.

ABSTRACT
In this study, the bird species which are becoming extinct in Türkiye are examined. Natural scientists prepare "Red Data Books" for taking the necessary preventive measures and for determining the dangers with which the bird, plant, and animal species are confronted. The books prepared have an attribute of international importance since they concem the people who are interested in protecting nature from all sectors. The reasons why the bird species disappear are analysed in two main groups: 1. As a result of the consumer pressures of our people that directly pave the way to extinction. 2.The bird species that are indirectly influenced on the path to extinction. The functions of the "Red Data Books" which are prepared for the endangered bird species are also mentioned in the study. That many of the bird species living in Türkiye are faced with extinction, the censuses, the observations and findings related with the bird species, the degree of endangerement related with the bird species are determined from the studies that reflect the size of population of those species. In addition to this, the objectives of the Red Data Books are scrutinized. Extinction degrees of the Nonpasseres Groups of bird species in Anatolia are given.

ANAHTAR KELİMELER: Kırmızı listeler; kuşlar; Türkiye.

KEYWORDS: Red data books; birds; Türkiye.

[PDF]