ANLATILARDA KULLANILAN ZAMAN GÖRÜNÜŞ KİPLİK YAPILARININ KULLANIMINDAKİ GELİŞİMSEL FARKLAR

ANLATILARDA KULLANILAN ZAMAN GÖRÜNÜŞ KİPLİK YAPILARININ KULLANIMINDAKİ GELİŞİMSEL FARKLAR

DEVELOPMENTAL DIFFERENCES IN THE USE OF TENSE ASPECT MODALITY IN NARRATIVES

Asst. Prof. Dr. Mehmet ÖZCAN

ÖZET
Bu çalışmanın amacı, 3-9 yaş arası ve 13 yaş grubu çocukların ürettiği anlatılarda, Türkçe’deki Zaman-Görünüş- Kiplik işaretleyicilerinin kullanım sıklığı ve işlevinde bir farklılığın olup olmadığını, varsa, farkların neler olduğunu araştırmaktır. Veri, Mayer’in (1969), bir çocuk ile köpeğinin, kaybolan bir evcil kurbağayı ararken başlarından geçen macerayı betimleyen, yazısız, resimli, “Frog, where are you?” başlıklı kitabı kullanılarak, 112 Türkçe tekdilli çocuktan ve 14 yetişkinden toplanmıştır. Verinin nicel analizi, Zaman-Görünüş-Kiplik işaretleyicilerinin kullanımında, yaşa bağlı olarak önemli farkların bulunduğunu göstermiştir. Küçük yaştaki denekler anlatı zaman işaretleyicisi olarak daha çok –mIş’ı tercih ederken, artan yaş ile birlikte tercih –(I)yor’a kaymaktadır. Verinin nitel analizi ise, Zaman-Görünüş-Kiplik işaretleyicilerinin tümcecik içindeki işlevleri ile metin boyutundaki işlevleri arasında önemli farkların olduğunu göstermiştir.

ABSTRACT
This study investigates how/whether the emergence and function of Turkish Tense Aspect Modality (TAM) markers that are used in narratives by children from 3 to 9 plus 13-year-olds show differences relative to the age of the narrator both quantitatively and qualitatively. The data were collected, by using Mayer’s (1969) wordless picture book Frog, where are you?, crossectionally from 112 Turkish monolingual children from 3 to 9-year-olds, 13-year-olds and 14 adults, as normative group. The quantitative analysis of the data shows that there are significant differences in the preference of TAM markers relative to age. While younger narrators anchor to –mIş, older ones prefer –(I)yor as the dominant TAM marker. The qualitative analysis of the data renders results showing that the clause level function of each TAM marker differs from its text level function in narratives produced by children.

ANAHTAR KELİMELER: anlatı üretimi, çocuklarda anlatı gelişimi, zihinsel gelişim

KEYWORDS: narrative production, narrative development in children, cognitive development

[PDF]